مدیریت
بحران
فرآیند پیش‌بینی
و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران
را مدیریت بحران گویند.
مدیریت بحران
علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در
جستجوی یافتن ابزاری است که بوسیله آنها بتوان از بروز بحران ها ، پیشگیری نمود و
یا در صورت بروز آن در خصوص کاهش اثرات آن آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی
اوضاع اقدام نمود.
مدیریت بحران
موثر، نیازمند یک رویکرد منظم و نظام مند است که مبتنی برهوشیاری وحساسیت مدیریتی
و یک درک خوب از اهمیت برنامه ریزی دقیق و امادگی سازمانی است.
امروزه عمده
ترین نقاط ضعف مدیریت بحران عدم هماهنگی و همکاری سازمانها ، کمبود ضوابط و مقررات
جامع و مانع و پراکندگی و نا کافی بودن قوانین و مقررات موجود ، محدودیت منابع
مالی است، اما خوشبختانه نقاط قوت بسیاری نیز وجود دارد که خود شامل تجارب مفید در
مدیریت ها بحران و روحیه تعاون و نوعدوستی در جامعه و مشارکت خوب و ارزشمند مردم و
سازمانهای NGO همچون جمعیت هلال احمر است که
می توان با مرتفع نمودن نقاط ضعف و توجه بیشتر به نقاط قوت راه را برای عملکرد هر
چه بهتر و قویتر در امر مدیریت بحران هموار نمود . باید تهدیدها و فرصت ها را به
خوبی شناخت و خود را برای مقابله با تهدیدها و استفاده از فرصتها آماده ساخت.
انواع
بحران
بحران مزمن :
وضعیتی که می
تواند ماه ها و حتی گاهی سالها طول بکشد و هر کسی را که در این پروسه قرار دارد از
میان بردارد. بحران هر چه بیشتر طول بکشد تغییر دادن توالی رویدادها نیز مشکل تر
می شود .
بحران حاد :
وضعیت بحران
حاد، چیزی است که بسیاری از مردم در هنگام فکر کردن به بحران در ذهن دارند ،
خسارات وارد شده است وچاره ای وجود ندارد.
ویژگیهای
بحران
1.
بحران عموماً غیر قابل پیش بینی است (یعنی نمی توان پیش بینی کرد که کی و در کجا
اتفاق می افتد)
2. بحران ها آثار مخربی دارند و مردمی که تا قبل از بحران نیازمند
کمک نبودند به محض وقوع بحران نیازمند کمک می شوند.
3.
ماهیت و آثاری طولانی و استهلاکی دارند.
4. در وضعیت بحرانی معمولاً تصمیم گیری تحت شرایط وخیم و در زمان
محدود و اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیرندگان ناقص است.
5. زمان موجود برای پاسخ‌دهی پیش از انتقال تصمیم را محدود کرده و
اعضای واحد تصمیم‌گیری را به تعجب و حیرت وا می‌دارد.
6.
محدودیت و فشردگی زمان، غافلگیری، استرس و مخدوش شدن اطلاعات.
مدیر
بحران کیست؟
مدیر بحران، کسی است که تهدید کننده‌ها را بشناسد و از فرصتها
خوب استفاده کند.مدیر
بحران باید به دنبال راه کارهایی جهت کاستن ابعاد بحران باشد . به عبارت دیگر آثار
هر عامل را با پارامترهای دیگر سنجید و پس از تحلیل نسبت به رفع آن بکوشد مدیر
بحران باید تفکر استراتژیک را یاد بگیرد یعنی بتواند به آشفتگی ذهنی خویش در
کوتاهترین مدت نظم بخشد این امر امکان ندارد مگر با حضور مداوم در بحران ها نهایت
پایداری مدیریت این سازمان را می طلبد.
وظایف و
ویژگیهای مدیر بحران
1.
آمادگی کامل برای هر گونه پیشامد.
2.
پی ریزی دفاتر مطالعاتی ملی، منطقه ای و هماهنگ سازی آنها به نحوی که از دوباره
کاری پرهیز شود.
3.
تهیه بانک اطلاعاتی روز آمد برای استفاده هر چه بهتر آن.
4.
استفاده از سیستم هشدار دهنده خطر گرچه هزینه بالایی را می‌طلبد.
5.
تفکیک وظایف واحدهای امداد رسانی و انجام رزمایش‌های عملیاتی سالانه.
6. آگاهی افکار عمومی یکی دیگر از وظایف مدیر بحران است تا وقتی
مردم قدم در این راه نگذارند تلاش دولتها بی فایده است.
7.
شناسایی انواع بحرانها ،ارزیابی ریسک و الویت بندی آنها.
8.
تعیین ارتباطات بحرانی.
9.
تعیین راهبردهای برخورد با رسانه ها.
10.
تشکیل گروه مدیریت بحران و تهیه برنامه مدیریت بحران.
11.
پیش بینی و پیشگیری از وقوع بحران.
12.
تعیین روشهای مداخله در بحران.
13.
تعیین روشهای سالم سازی.
14.
برنامه ریزی، سازماندهی و کوشش در جهت استفاده بهینه از منابع.
