مدیریت منابع انسانی Human
Resource Management
مدیریت منابع انسانی معطوف به سیاست‌ها، اقدامات و سیستم‌هایی
است که رفتار، طرز فکر و عملکرد کارکنان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
مدیریت منابع انسانی عبارتست از رویکردی استراتژیک به جذب،
توسعه، مدیریت، ایجاد انگیزش و دست‌یابی به تعهد منابع کلیدی سازمان؛ یعنی افرادی که
در آن یا برای آن کار می‌کنند.
مدیریت منابع انسانی فرایندی شامل چهار وظیفه جذب، توسعه، ایجاد
انگیزش و نگهداشت منابع انسانی است .
مدیریت منابع انسانی یعنی مدیریت
کارکنان سازمان .
مدیریت منابع انسانی محصول جنبش روابط بشری در اوایل قرن بیستم
می‌باشد، زمانی که محققان شروع به مستندسازی روش‌های ایجاد ارزش‌های کسب‌وکار به
وسیله مدیریت استراتژیک نیروی کار کردند. این تابع در ابتدا تحت تأثیر کارهای
معاملاتی، مانند سازمان حقوق و مزایا بود، اما با توجه به جهانی شدن، تقویت شرکت‌ها،
پیشرفت تکنولوژی، و تحقیقات بعدی، اکنون مدیریت منابع انسانی بر ابتکارات
استراتژیک مانند ادغام و تملیک، مدیریت استعداد، برنامه‌ریزی جانشینی روابط صنعتی
و روابط کاری، چندگانگی فرهنگ و گنجایش می‌باشد.
ممکن است در شرکت‌های نوپا وظایف مربوط به مدیریت منابع انسانی
به وسیله متخصصان آموزش دیده اجرا می‌شود. در شرکت‌های بزرگتر، یک گروه تمام
کارآمد، با داشتن کارکنانی متخصص در وظایف مختلف منابع انسانی و رهبری وظیفه‌شناس
که در تصمیم گیری استراتژیک در کسب‌وکار نقش دارد، خود را وقف اجرای قوانین می‌کند.
به منظور آموزش کارکنان، موسسات تحصیلات عالی، انجمن‌های تخصصی، خود شرکت‌ها
برنامه‌هایی برای مطالعه ایجاد کرده‌اند، که به وظایف این بخش اختصاص دارند. با
توجه به شواهد، سازمان‌های آکادمیک و انسانی نیز به دنبال به کار گرفتن و پیش بردن
رشته مدیریت منابع انسانی اند. همچنین با توجه به مقالات تحقیقاتی چاپ شده در
بسیاری از مجلات آکادمیک، از جمله موارد ذکر شده در این مقاله، مدیریت منابع
انسانی، رشته‌ای از مطالعات تحقیقاتیست که در زمینه مدیریت و روانشناسی صنعتی و
سازمانی از محبوبیت بالایی برخوردار است. در واقع مدیریت منابع انسانی با علومی
چون مدیریت رفتار، روانشناسی صنعتی (روانشناسی کار)، اقتصاد نیروی انسانی، آمار و
کامپیوتر ارتباطی تنگاتنگ دارد. مدیریت منابع انسانی باید برای سازمان‌ها ارزش‌آفرینی
کند. این ارزش‌آفرینی هم برای ذینفعان داخلی و هم ذینفعان خارجی است. ذینفعان
داخلی کارکنان و سازمان هستند در حالی که ذینفعان خارجی مشتریان سازمان، سرمایه‌گذاران
و همچنین جامعه است.
در محیط کاری فعلی، تمام شرکت‌های جهانی بر ابقای استعداد و
آگاهی نیروی کار تمرکز دارند. تمام شرکت‌ها می‌کوشند تا ترک خدمت کارکنان را کاهش
دهند و آگاهی آنان را ارتقاء بخشند. استخدام نیروی کار تازه نه تنها هزینه‌های
بالایی به بار می‌آورد، بلکه خطر آمدن افرادی را که نتوانند جای فردی را که قبلاً
در آن منسب کار می‌کرد، پر کنند، را افزایش می‌دهد. بخش مدیریت منابع انسانی تلاش
می‌کند تا با پیشنهاد دادن مزایای جذاب به کارکنان، خطر از دست دادن آگاهی را کاهش
دهند
مقصود از مدیریت منابع انسانی سیاست‌ها و اقدامات مورد نیاز
برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه‌هایی از فعالیت کارکنان بستگی
دارد، به ویژه برای کارمندیابی، آموزش دادن به کارکنان، ارزیابی عملکرد، دادن پاداش
و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان. برای مثال این سیاست‌ها و
اقدامات دربرگیرنده موارد زیر می‌شود:
تجزیه و تحلیل شغل (تعیین ماهیت شغل هر یک از کارکنان(
برنامه‌ریزی منابع انسانی و کارمندیابی
گزینش داوطلبان واجد شرایط
توجیه و آموزش دادن به کارکنان تازه استخدام
مدیریت حقوق و دستمزد (چگونگی جبران خدمت کارکنان(
ایجاد انگیزه و مزایا
ارزیابی عملکرد
برقراری ارتباط با کارکنان (مصاحبه، مشاوره و اجرای مقررات
انضباطی(
توسعه نیروی انسانی و آموزش
متعهد نمودن کارکنان به سازمان
اهداف
مدیریت منابع انسانی
اهداف اساسی مدیریت منابع انسانی حصول نتایج مطلوب از تلاش‌های
جمعی کارکنان سازمان است که می‌توان به صورت زیر آن را بیان نمود:
تأمین نیروی انسانی با حداقل هزینه
پرورش و توسعه استعدادها و مهارت‌های افراد
حفظ و نگهداری نیروهای لایق و ایجاد روابط مطلوب بین آنان
تأمین احتیاجات مادی و معنوی و جلب رضایت پرسنل بطوری که
همسویی لازم بین اهداف شخصی آنها، و هدف‌های سازمان ایجاد گردد.
وظایف مدیریت منابع انسانی
همانطور که در تعاریف مدیریت منابع انسانی آمد وظایف کلی
عبارتند از: جذب، توسعه ایجاد انگیزش و نگهداشت. اما این وظایف را می‌توان به حوزه‌های
فعالیت زیر دسته‌بندی کرد:
1. سازماندهی
طراحی سازمان
طراحی شغل
تجزیه و تحلیل شغل
طبقه‌بندی مشاغل
2. جذب منابع انسانی
برنامه‌ریزی
کارمندیابی
انتخاب
استخدام
3. توسعه و منابع انسانی
مدیریت عملکرد
آموزش
4. مدیریت پاداش
حقوق و دستمزد
ارزشیابی مشاغل
پاداش
مزایا
5. روابط کارکنان
روابط صنعتی
مشارکت
ارتباطات
6. بهداشت، ایمنی و رفاه
بهداشت و ایمنی
رفاه
7. امور اداری استخدام و کارکنان
چارچوب قانونی و مقررات دولتی
رویه‌ها و اقدامات استخدام
سیستم اطلاعاتی منابع انسانی
عوامل
مؤثر بر مدیریت منابع انسانی
عوامل بیرونی
1. قوانین و مقررات
2. بازار نیروی کار
3. فرهنگ جامعه
4. سهامداران
5. رقابت
6. مشتریان
7. فناوری
عوامل درونی
1. اهداف اساسی یا رسالت سازمان
2. خط‌مشی‌ها
3. جو و فرهنگ سازمانی
